Wijzigingen passend onderwijs in 2025: Leerlingen krijgen meer invloed, SOP verdwijnt
Een belangrijke verandering in het passend onderwijs staat voor de deur. Vanaf 1 augustus 2025 verdwijnt het schoolondersteuningsprofiel (SOP) als wettelijk verplicht document en krijgen leerlingen een sterkere stem in hun ondersteuningstraject. Deze wijziging komt voort uit de behoefte om de informatievoorziening voor ouders en leerlingen toegankelijker te maken en de betrokkenheid van leerlingen bij hun eigen ondersteuning te vergroten. In deze blog lichten we toe wat er precies verandert en wat dit voor jouw school betekent.
De huidige situatie
Momenteel zijn scholen verplicht om een schoolondersteuningsprofiel (SOP) op te stellen: een apart document waarin wordt beschreven welke ondersteuning de school kan bieden aan leerlingen die dat nodig hebben. Hoewel het SOP belangrijke informatie bevat, blijkt in de praktijk dat deze informatie voor ouders en leerlingen niet altijd even toegankelijk is. Daarnaast is de stem van leerlingen in het huidige systeem nog onvoldoende betrokken, zo bleek uit een rapport van de Inspectie van het Onderwijs uit april 2024 over de kwaliteit van de extra ondersteuning.
Wat verandert er?
De belangrijkste wijzigingen zijn:
Van SOP naar ondersteuningsaanbod in de schoolgids
Er geldt niet langer een wettelijke verplichting voor een apart schoolondersteuningsprofiel. In plaats daarvan wordt het verplicht om in de schoolgids zowel de basisondersteuningsvoorzieningen als het specifieke ondersteuningsaanbod van de school te beschrijven. Deze informatie wordt daarmee onderdeel van het centrale document van de school om belanghebbenden te informeren. ‘Basisondersteuningsvoorzieningen’ is een nieuw begrip en duidt op de voorzieningen voor leerlingen met een ondersteuningsbehoefte die op alle vestigingen van scholen behorend tot het samenwerkingsverband aanwezig zijn.
Versterkte positie van leerlingen (hoorrecht)
Leerlingen krijgen een grotere rol bij beslissingen rondom hun ondersteuning:
- Bij het ontwikkelingsperspectief (OPP):
- Leerlingen moeten vrijelijk hun mening kunnen geven bij het vast- of bijstellen
- De school moet ondersteuning bieden bij het vormen en uiten van deze mening
- De invloed van de leerling op het eigen OPP moet worden gedocumenteerd
- Leerlingen worden naast ouders betrokken bij de jaarlijkse evaluatie
Zie voor meer informatie over de wettelijke verplichtingen van het OPP ook onze blog over het ontwikkelingsperspectief.
- Bij de schoolgids:
- Leerlingen krijgen inspraak in het ondersteuningsaanbod
- De school moet deze inbreng documenteren en beschrijven hoe ermee is omgegaan
- De verwerking van de inbreng moet zichtbaar zijn in de schoolgids
Elk samenwerkingsverband moet een steunpunt inrichten dat:
- Ouders en leerlingen informeert over passend onderwijs
- Advies en ondersteuning biedt
- Ontwikkelingen signaleert voor het beleid van het samenwerkingsverband
Belangrijk om te vermelden is dat deze vereiste al vanaf 1 januari 2025 is ingegaan, en dat samenwerkingsverbanden dus al wettelijk verplicht zijn om voor een ouder- en jeugdsteunpunt te zorgen.
Concrete voorbeelden voor leerlingbetrokkenheid
Hoe kun je als school leerlingen effectief betrekken bij het opstellen van het ondersteuningsaanbod? Hier enkele praktische suggesties:
- Leerlingenpanel passend onderwijs
- Organiseer bijeenkomsten met leerlingen die extra ondersteuning ontvangen
- Laat hen feedback geven op het huidige ondersteuningsaanbod
- Vraag naar verbeterpunten en nieuwe ideeën
- Enquêtes en gesprekken
- Verspreid een toegankelijke vragenlijst over de ondersteuningsbehoeften
- Voer individuele gesprekken met leerlingen over hun ervaringen
- Leerlingenraad
- Betrek de leerlingenraad bij het ondersteuningsaanbod
- Laat hen meedenken over de toegankelijkheid van de informatie
- Vraag advies over de presentatie in de schoolgids
Tips voor een effectieve beschrijving in de schoolgids
Om het ondersteuningsaanbod helder te beschrijven in de schoolgids, adviseren we:
- Structuur en leesbaarheid
- Gebruik duidelijke kopjes en een logische opbouw
- Schrijf in begrijpelijke taal voor ouders en leerlingen
- Maak onderscheid tussen basisondersteuning en extra ondersteuning en specificeer dat de basisondersteuningsvoorzieningen worden vastgesteld door het samenwerkingsverband
- Inhoud
- Beschrijf concreet welke ondersteuning wordt geboden
- Geef praktijkvoorbeelden van ondersteuningsvormen
- Maak duidelijk hoe de ondersteuning wordt aangevraagd
- Vermeld contactpersonen en procedures
- Beschrijf de zorgplicht van de school en de bijbehorende procedure
- Transparantie
- Wees helder over mogelijkheden én grenzen
- Beschrijf de rol van ouders en leerlingen
- Leg uit hoe de kwaliteit wordt bewaakt
Wil je meer weten over de wettelijke vereisten van de schoolgids? Lees dan onze blog over de schoolgids.
Wat betekent dit voor jouw school?
Checklist voor scholen
Conclusie en vervolgstappen
Deze wetswijziging vraagt om een zorgvuldige voorbereiding. We adviseren de volgende concrete vervolgstappen:
- Formeer een werkgroep voor de implementatie
- Inventariseer het huidige ondersteuningsaanbod uit het SOP
- Plan de betrokkenheid van leerlingen
- Start met het betrekken van leerlingen, bijvoorbeeld via panels en enquêtes
- Begin met het schrijven van de nieuwe teksten voor de schoolgids
- Pas procedures en documentatie aan
- Rond de nieuwe schoolgids af inclusief het ondersteuningsaanbod
- Train medewerkers in de nieuwe werkwijze
- Communiceer de veranderingen naar ouders en leerlingen
- Zorg dat alle documentatie klaar is voor het nieuwe schooljaar
Deze wetswijziging zal hoogstwaarschijnlijk gepaard gaan met aanpassingen in het waarderingskader van de Inspectie van het Onderwijs. Zodra deze wijzigingen bekend zijn, zullen wij hier uitgebreid over schrijven. Voor nu is het belangrijk dat je start met de voorbereidingen aan de hand van bovenstaande stappen.
Zorg voor borging van passend onderwijs met OnSpect
Contact opnemen
Blijf op de hoogte
OnSpect en Onderwijs Maak Je Samen bundelen krachten
Wetsvoorstel verduidelijkt eisen ononderbroken ontwikkeling en kwaliteitszorg
(On)voldoende naar goed: VS2 Schoolklimaat in het VO
(On)voldoende naar goed: OP4 Onderwijstijd in het VO
(On)voldoende naar goed: OP2 Zicht op ontwikkeling en begeleiding in het PO
