Verbeteren van basisvaardigheden in het onderwijs

De Inspectie van het Onderwijs benadrukt in de Staat van het Onderwijs 2023 dat er meer regie nodig is van besturen om de basisvaardigheden en kansengelijkheid in het onderwijs te verbeteren. Concrete doelen, begeleiding van beginnende leraren en voortdurende professionalisering zijn essentieel. Ondanks enkele positieve ontwikkelingen, zoals het inhalen van achterstanden door kinderen met de grootste achterstand, zijn er nog steeds uitdagingen. Een punt van zorg is dat concrete plannen en doelen voor taal en rekenen vaak weinig ambitieus zijn en gebaseerd zijn op minimumeisen. Het is daarom cruciaal om leraren en docenten te betrekken bij het bepalen van beleid en doelen. Door een gerichte aanpak op schoolniveau, binnen het team, bouwlaag (PO) of vakgroep (VO), kunnen we ervoor zorgen dat leerlingen optimaal worden ondersteund in hun leerproces. In deze blog verkennen we enkele concrete stappen en strategieën om basisvaardigheden te verbeteren en hoe OnSpect hierbij van waarde kan zijn.

Stel ambitieuze doelen

Het begint allemaal met het stellen van ambitieuze doelen op het gebied van taal en rekenen. Deze doelen moeten verder gaan dan de minimumeisen die worden gesteld en gericht zijn op het verbeteren van de prestaties van leerlingen. Denk hierbij aan het verhogen van het percentage behaalde referentieniveaus of het verminderen van het aantal leerlingen dat onvoldoendes haalt voor centrale examens.

Bron: staat van het onderwijs 2023, pagina 17

Integreer doelen in het school(jaar)plan

Om de focus op basisvaardigheden te behouden, moeten de doelen worden opgenomen in het school(jaar)plan. Dit plan fungeert als een leidraad voor het hele schoolteam en biedt een duidelijke richting voor het verbeteren van taal- en rekenvaardigheden. Het school(jaar)plan moet de strategieën, actieplannen en benodigde middelen bevatten om deze doelen te bereiken.

Concrete tips:

In het schoolplan kunnen specifieke doelen worden opgenomen om de basisvaardigheden op het gebied van taal en rekenen te verbeteren. Dit kunnen zowel langetermijndoelen als jaarlijkse doelstellingen zijn. In jaarplannen en kwaliteitsprojecten kunnen deze doelstellingen vertaald worden naar concrete acties.

Beschrijf de visie en het beleid van de school met betrekking tot taal- en rekenonderwijs. Benadruk het belang van ambitieuze doelen en gedifferentieerde instructie.

Neem strategieën op om leerresultaten te monitoren en gegevens te gebruiken om het onderwijs aan te passen. Plan regelmatige evaluaties en rapportages om de voortgang te meten en eventuele bijsturing te kunnen doen.

Benoem ook de rol van ouderbetrokkenheid en externe partners in het verbeteren van taal- en rekenvaardigheden.

Werk samen in het bouw- (PO) of teamplan (VO)

Naast het schoolplan is ook het teamplan van groot belang. Het teamplan richt zich op de samenwerking binnen het docententeam en bevat specifieke acties en verantwoordelijkheden om de basisvaardigheden te verbeteren. Het team kan bijvoorbeeld regelmatige overlegmomenten inplannen om ervaringen en best practices uit te wisselen, en samen werken aan de ontwikkeling van effectieve lesmethoden en materialen.

Concrete tips:

In het teamplan kunnen concrete acties worden opgenomen die het hele onderwijsteam betreffen. Stimuleer samenwerking en gedeelde verantwoordelijkheid.

Beschrijf de professionaliseringsactiviteiten die gericht zijn op het versterken van de taal- en rekenvaardigheden van de leraren. Plan gezamenlijke trainingen, workshops of intervisiesessies om effectieve instructiestrategieën te delen en te bespreken.

Bespreek ook de rol van teamleden bij het analyseren van leerlinggegevens, het identificeren van zwakke punten en het ontwikkelen van interventies. Moedig het delen van best practices aan en stimuleer het uitwisselen van ideeën binnen het team.

VO: Maak een vakwerkplan

Elk vakgebied heeft zijn eigen uitdagingen op het gebied van basisvaardigheden. Het vakwerkplan is een kans voor vakdocenten om hun specifieke doelen en strategieën te formuleren. Binnen het vakwerkplan kunnen docenten zich richten op het integreren van taal- en rekenvaardigheden in hun vakgebied en het ontwerpen van lesmaterialen die deze vaardigheden versterken. Het delen van succesvolle praktijken tussen vakdocenten kan leiden tot een meer geïntegreerde aanpak van basisvaardigheden binnen het curriculum.

Concrete tips:

In het vakwerkplan kunnen specifieke doelen en activiteiten worden opgenomen die gericht zijn op het verbeteren van taal- en rekenvaardigheden binnen specifieke vakgebieden.

Beschrijf hoe taal en rekenen geïntegreerd kunnen worden in de lespraktijk van verschillende vakken. Benadruk het belang van het ontwikkelen van vakspecifieke taal- en rekenvaardigheden.

Formuleer strategieën en methoden om gedifferentieerde instructie toe te passen binnen het vakgebied. Beschrijf hoe docenten kunnen differentiëren op basis van de verschillende niveaus en behoeften van leerlingen.

Benoem specifieke leermiddelen, technologieën of andere hulpmiddelen die kunnen worden ingezet om taal- en rekenvaardigheden te versterken in het betreffende vakgebied.

Voorbeelden van succesvolle initiatieven

Binnen scholen bestaan veel verschillende initiatieven voor het verbeteren van de basisvaardigheden. Een aantal voorbeelden daarvan zijn:

Een programma waarbij leerlingen in samenwerking met ouders worden uitgedaagd om tijdens de zomervakantie (meer) boeken te gaan lezen.
Aandacht voor taal- en rekenvaardigheid buiten de taal- en rekenlessen: het integreren van deze basisvaardigheden in alle lessen. Dit kan in bouw- of vakwerkplannen geborgd worden.
Thematische projecten, zoals opdrachten voor leerlingen om een eigen winkel te bedenken waarbij prijzen en kosten berekend moeten worden en promotieteksten geschreven moeten worden. Of bijvoorbeeld het maken van een eigen schoolkrant.

Aan de slag in OnSpect

OnSpect kan van toegevoegde waarde zijn bij het realiseren van ambitieuze doelen voor basisvaardigheden. Voor elk doel kan een kwaliteitsproject worden aangemaakt. Door samen te werken aan het kwaliteitsprojecten is elke stap van de aanpak en het doel van het project voor iedereen duidelijk. Er worden concrete taken opgesteld en verdeeld en via het Kanban-bord in OnSpect heeft iedereen overzicht.

De module teamplan (VO) en bouwplan (PO) kunnen worden gebruikt om het beleid vanuit de school te concretiseren naar de lespraktijk. Hoe geeft de bouw of het team vorm aan de basisvaardigheden en hoe vertaalt zich dat naar de les? Samen met je teamleden geef je vorm aan de vertaling van het schoolbeleid naar de lespraktijk. In het vakwerkplan (VO) kan dit nog verder doorvertaald worden naar het vak.

Maak vrijblijvend kennis met OnSpect

We laten je graag kennismaken met onze applicatie. Plan eenvoudig een vrijblijvende (online) demonstratie in.

Plan een kennismaking

Lees ook: Aan de slag met de subsidie verbetering basisvaardigheden